Objawy Hashimoto: sprawdź, czy masz! Jakie zrobić badania?

Objawy Hashimoto bywają niespecyficzne. Hashimoto to choroba autoimmunologiczna, inaczej określana jako przewlekłe limfocytowe zapalnie tarczycy, które prowadzi do zniszczenia gruczołu tarczycowego. Układ odpornościowy wytwarza przeciwciała, które atakują i niszczą tarczycę prowadząc do zaniku komórek pęcherzykowych gruczołu. Swoją nazwę wzięła od nazwiska japońskiego lekarza Hakaru Hashimoto, który jako pierwszy opisał ją w 1912 r. Dużo częściej chorują na nią kobiety niż mężczyźni, prawdopodobnie ze względu na udział estrogenów.

Objawy Hashimoto: jak je rozpoznać?

Objawy Hashimoto są bardzo podobne do tych występujących w niedoczynności tarczycy. Wyróżniamy tu m.in.:

- przybieranie na wadze

- zaburzenia pamięci

- problemy z koncentracją

- uczucie zimna/słaba tolerancja niskich temperatur

- depresję

- zmienność nastrojów

- podenerwowanie

- zmęczenie, osłabienie

- brak energii

- sucha, szorstka skóra

- zaparcia

- nadmierne wypadanie włosów

- zanik ambicji

- bóle mięśniowe

- sztywność i bóle stawów

- utrata miesiączkowania/niepłodność

- częste przeziębiania

Dodatkowo mogą wystąpić zaburzenia oddychania, połykania, chrypka, a czasami nawet ból gardła. Często też pojawiają się bóle w klatce piersiowej i bóle stawów. Osoby z Hashimoto dodatkowo częściej chorują na choroby serca i raka tarczycy. Kobiety mają większe ryzyko poronienia ciąży lub urodzenia dziecka upośledzonego intelektualnie.

Jak zdiagnozować Hashimoto? Badania

W celu badania i diagnostyki Hashimoto należy wykonać obowiązkowo USG tarczycy oraz badania z krwi:

- TSH, które stymuluje tarczycę do produkcji hormonów tarczycy, czyli T4 i T3. Gdy we krwi znajduje się za mało T4 i T3 to przysadka mózgowa i podwzgórze zwiększają wydzielanie TSH, natomiast gdy jest za dużo T4 i T3 produkcja TSH zostaje zatrzymana. Na TSH wpływ mają również takie czynniki, jak: brak snu, choroby, stres, temperatura, wysiłek fizyczny, leki, różne choroby, zakażenia pasożytnicze, grzybicze czy wirusowe oraz ciąża i karmienie piersią. Poziom TSH może się również wahać w ciągu dnia. Według norm medycyny konwencjonalnej zakres TSH jest bardzo szeroki ok. 0,25 - 5 mIU/ml, natomiast według norm funkcjonalnych TSH u osób zdrowych, które nie przyjmują hormonów tarczycy, powinno mieścić się w granicach 1-2,5 mIU/ml.

- FT4 - prohormon 300 razy mniej aktywny biologicznie od T3.

- FT3 - hormon, na który każda komórka ciała ma receptor. Odpowiedzialny jest za regulację metabolizmu. 20% T3 jest produkowane w tarczycy, natomiast 80% w wątrobie i nerkach. Im wyższy wynik FT3 tym lepiej dla nas.

Należy badać T3 i T4 w postaci wolnej, ponieważ tylko wtedy hormony te mogą wchodzić w reakcje z receptorami komórek i wywoływać pożądany efekt hormonalny. Tu ważna jest również konwersja T4 do aktywnej postaci T3, dlatego nie można badać samego T4. Konwersja T4 w T3 w 60% zachodzi w wątrobie, a w 20% w jelitach. Częste są sytuacje, gdzie FT4 jest w normie, natomiast FT3 jest produkowane w niewystarczającej ilości. Wynik FT4 i FT3 powinien być na poziomie min. 50%.

- ATPO - przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej

- ATG - przeciwciała przeciwko tyreoglobulinowe

W wynikach badań świadczących o Hashimoto TSH będzie w normie lub podwyższone, natomiast FT4 i FT3 będą niskie. Dodatkowo będzie można zauważyć wzrost stężenia przeciwciał ATPO i ATG. Przeciwciała mogą się pojawić we krwi na długo przed zmianami w poziomie w samym TSH. Są ważnym parametrem w diagnozowaniu niedoczynności tarczycy i Hashimoto. Jednak ich podwyższony poziom może pojawić się również przy takich chorobach jak: anemia złośliwa, toczeń, reumatologiczne zapalenie stawów czy cukrzyca typu I. Bardzo często są także obecne u kobiet, które mają problemy z donoszeniem, a nawet zajściem w ciążę. I bardzo ważne, jak nienajważniejsze jest tutaj USG tarczycy, które może pokazać powiększenie tarczycy z hypoechogenicznym obrazem miąższu, nacieki limfocytarne, zwłóknienia. Zmiany mogą dotyczyć całego gruczołu lub tylko jednego płata. Na podstawie samych podniesionych przeciwciał nie można diagnozować Hashimoto. Tu konieczne jest również USG.

Warto wykonać też inne pomocnicze badania, które pomogą ocenić powikłania Hashimoto, niedoczynności tarczycy i różne niedobry: morfologia z rozmazem, lipidogram, mocznik, kreatynina, próby wątrobowe, fosfataza alkaliczna, żelazo, ferrytyna, krzywa glukozowo-insulinowa, markery stanu zapalnego.

Ciekawostka!

„Podwyższone stężenie przeciwciał anty-TPO we krwi obwodowej występuje prawie u 80% pacjentów z chorobą Hashimoto, a u ponad 60% chorych w tej grupie miana anty-TPO są bardzo wysokie. U mniejszej liczby pacjentów (około 50%) również stężenie przeciwciał przeciw tyreoglobulinie (anty-TG) jest wyraźnie podwyższone, jednak ani anty-TPO, ani tym bardziej anty-TG, nie są parametrami patognomonicznymi w tej chorobie. Warto podkreślić, że stężenia przeciwciał anty-TPO i anty-TG nie wykazują korelacji ze stanem czynnościowym tarczycy, ani typem dysfunkcji tego gruczołu. Nie są również czynnikami prognostycznymi wystąpienia niedoczynności tarczycy w przebiegu choroby. Stężenie anty-TPO ma natomiast wpływ na intensywność nacieków limfocytarnych w gruczole tarczowym i stopień uszkodzenia tego gruczołu.”

Jakie mogą być przyczyny Hashimoto?

Wśród czynników ryzyka wyróżnia się:

1. Czynniki genetyczne - związane z obecnością określonych genów. Tu jednak bardzo ważna jest epigenetyka, czyli to, jak nasz styl życia wpłynie na geny, na ich ekspresję.

2. Czynniki środowiskowe:

- brak równowagi hormonalnej

- nadmiar jodu

- infekcje bakteryjne i wirusowe

- nietolerancje i alergie pokarmowe

- dysbioza jelitowa

- nieszczelność jelitowa

- SIBO

- przewlekły stres

- zbyt krótki i słabej jakości sen

- toksyny, metale ciężkie

- niektóre lekarstwa

- zanieczyszczenia powietrza

- niedobory składników odżywczych, np. selenu

- substancje antyodżywcze

- palenie papierosów

Hashimoto rozwija się bardzo powoli i przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów. W początkowym okresie może wystąpić przemijająca, najczęściej łagodna nadczynność tarczycy, następnie po krótko trwającym okresie eutyreozy pojawia się postępująca niedoczynność wynikająca ze zniszczenia w procesie autodestrukcji tkanki tarczycowej. Początkowy okres Hashimoto jest często określany, jako subkliniczna niedoczynność tarczycy, gdzie mamy normalne T4 i T3, a podwyższone jest TSH. Następnie dochodzi do jawnej niedoczynności, stopniowego niszczenia tarczycy, wyczerpania się jej zdolności kompensacyjnych i niedoboru hormonów. W miarę przebiegu Hashimoto zasoby hormonalne stopniowo się wyczerpują na skutek postępującej destrukcji i dochodzi do rozwoju pełnoobjawowej niedoczynności tarczycy.

Niedoczynność tarczycy a Hashimoto

Wiele osób często ma problem z odróżnieniem chorób i pojęć niedoczynności tarczycy i Hashimoto, często je myli i uważa, że to jedno i to samo. A różnica jest znaczna i trzeba na to zwrócić uwagę podejmując leczenie i odpowiednią dietę. Z niedoczynnością tarczycy mamy do czynienia, kiedy tarczyca wytwarza niedostateczną ilość hormonów i towarzyszą temu różne objawy jak np. tycie, nadmierne zmęczenie, wypadanie włosów, sucha skóra, problemy z pamięcią, uczucie zimna. Natomiast Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną, kiedy to nasz układ odpornościowy wytwarza przeciwciała, które atakują i niszczą tarczycę. Mówiąc inaczej układ odpornościowy błędnie rozpoznaje własne komórki jako obce i konsekwentne niszczy je za pomocą produkowanych przeciwciał. Powstaje stan zapalny, który upośledza zdolność tarczycy do wytwarzania dostatecznej ilości hormonów. I Hashimoto jest jedną z najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy, ale nie jest to zasada. Objawy są podobne jak w niedoczynności, ale też ważna rolę odgrywa tutaj właśnie praca układu odpornościowego i tym się trzeba zająć. Możemy mieć niedoczynność tarczycy z Hashimoto wywołaną właśnie Hashimoto, ale też może być niedoczynność tarczycy niezwiązana z atakiem immunologicznym, gdzie przyczyną może być np. stres, niedobory pokarmowe, nadmiar/niedobór jodu. Jak więc widać Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną, a niedoczynność nie. Można powiedzieć, że sama niedoczynność jest chorobą „lepszą czy łatwiejszą”, ponieważ tutaj zazwyczaj nie mamy problemów z układem odpornościowym.

A jeśli chcecie dowiedzieć się dużo więcej, to zapraszamy na szkolenie już w kwietniu. Tam będziemy omawiać wszystkie szczegóły. ZOBACZ >>>

Prowadząca szkolenie i autor artykułu: Marta Skoczeń

Ekspert o sobie: Dietetyka to moja praca i pasja. Uwielbiam pomagać ludziom w rozwiązywaniu ich problemów zdrowotnych. Chcę pokazać, że za pomocą odpowiedniej diety i aktywności fizycznej można zmienić swoje życie na lepsze. W zupełności zgadzam się ze słowami Hipokratesa, który dawno temu powiedział "Niech pożywienie będzie lekarstwem, a lekarstwo pożywieniem" i tego się trzymam. Najważniejsze dla mnie jest zdrowie i samopoczucie moich pacjentów. Do każdego przypadku podchodzę indywidualnie i nie zamykam się w schematach.